گفتوگوي اختصاصي مجله بهداشت با رئيس کنگره جراحي هاي کم تهاجمي زنان؛
شاخص بهداشتي زنان در کشور بالا رفته است
در سال ۱۳۱۹ در شهرستان بروجن از استان چهارمحال بختیاری به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در همانجا گذراند و بعدها به دلیل انتقال خانواده به تهران آمد و تحصیلات متوسطه را در دبیرستانهای تهران به پایان رساند و سپس وارد دانشکده علوم پزشکی تهران شد. بعد از فارغالتحصیلی به سربازی رفت و بعدازآن به مدت ۵ سال به استان سیستان و بلوچستان منتقل و در آنجا مسئول اجرایی بهداشتی سپاه بهداشت شد. در مناطق مختلف استان درمانگاههای مختلف ساخت و در آن سالها در آنجا حقیقتاً خدمات ذیقیمتی انجام داد.
بعد از آن به امریکا رفت و تخصص زنان و زایمان را در امریکا گرفت و به ایران بازگشت و در بیمارستان فیروزگر مشغول به کار شد. در رشته زنان زایمان به سمت مدیر وقت و سرانجام رئیس بخش بیمارستان سینا شد و از آنجا مدیر گروه زنان و زایمان و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شد. سالها عضو برد تخصصی بود و در مجامع و انجمنهای مختلف همچنین در پزشکی قانونی و سازمان نظام پزشکی مأموریتهای مختلفی بر عهده گرفت و هنوز هم دستاندرکار است.
از شش سال پیش به اینطرف بازنشسته شد و در حال حاضر کار خصوصی خود را در بیمارستان پارس انجام میدهد و کارهای پزشکی قانونی و سازمان نظام پزشکی را نیز همچنان دارد.
دکتر عبدالرسول اکبریان متخصص زنان و رئیس علمی کنگره جراحیهای کم تهاجمی زنان است که در آستانه برگزاری کنگره جراحیهای کم تهاجمی زنان پای گفتوگو با او نشستیم که در ادامه از نظر خواهد گذشت.
اگر بخواهید از مهمترین کارهایی که کردهاید بگویید؛ از کدام کار خود بهعنوان مهمترین فعالیتتان یاد میکنید؟
مهمترین فعالیتی که داشتم در دوران جوانی در استان سیستان و بلوچستان بود که با ساختن درمانگاههای مختلف در ۲۶ مرکز دورافتاده با شرایط سخت همراه بود. کارهایی در پیشگیری از مالاریا همچنین کارهای پزشکی برای کنترل بیماریهای انگلی و عفونی و قارچی بود. در آن سالها حقیقتاً مثمر ثمر بودیم در ایجاد آبهای بهداشتی برای مردم کارهای ماندگاری انجام دادیم. اینها از کارهای بسیار مهم من بوده که میتوانم همیشه به آنها افتخار کنم. ۲۶ گروه در نقاط دورافتاده زابل بود و در مرز پاکستان و کنار دریای عمان که فعالیتهای مختلف داشتیم.
: به بحث تخصصی زنان برسیم. تا آنجا که مطرح شده یکی از مشکلاتی که متخصصان زنان دارند نارضایتی همکاران رادیولوژیست در خصوص استفاده از سونوگرافی در مطب زنان و زایمان است. نظر شما در این مورد چیست؟
بله در این مورد خیلی هم صحبت شده است. اصولاً سونوگرافی جزو برنامه روزمره زنان و زایمان است و جزو موارد امتحانی متخصصین زنان و زایمان بهحساب میآید و در همه جای دنیا متخصصان زنان و زایمان برای کار خود در مطب سونوگرافی را انجام میدهند.
چند سال پیش در آمریکا مشکلاتی بود در خصوص ریپورت یا همان گزارش کردن سونوگرافی توسط متخصصان که این مشکل ده سال است در آنجا حل شده و در حال حاضر بیمهها هم انجام سونوگرافی توسط متخصصان زنان و زایمان را قبول میکنند و متخصصان حق دارند هر زمان نیاز باشد سونوگرافی را انجام دهند و هر جا به مشکلی جدیتر بربخورند با همکاران رادیولوژی در مورد مشکل همفکری داشته باشند و این همفکری هم به نفع بیمار است و هم به نفع خود متخصصان.
: رادیولوژیستها هنوز این موضوع را قبول نکرده و بابت این موضوع ناراحت هستند؟
اینکه ناراحت هستند مسئلهای است که منطق ندارد. مثلاً یک متخصص زنان برود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون هزینه پرداخت کند و دستگاه سونوگرافی بخرد و در مطب بگذارد بعد انجام سونوگرافی را رایگان انجام دهد منطقی نیست.
آنها هم باید منطقی فکر کنند. امروز در تمام رشتههای پزشکی سونوگرافی توسط صاحبان و متخصصان همان رشته انجام میشود. این چیزی نیست که بتوان جلوی آن را گرفت.
یک متخصص رادیولوژی باید این موضوع را قبول داشته باشد و باید این کار را با همکاری و همیاری انجام دهند نه با حس حسد که متخصصان زنان و زایمان را مقابل خود بدانند. آنها کار خود را انجام میدهند و من همیشه عرض کردهام که متخصصان زنان و زایمان و متخصصان رادیولوژی باید با همدیگر حرکت کنند و باهم مشورت داشته باشند. اینکه متخصصان زنان زایمان حق سونوگرافی نداشته باشند حرف منطقی نیست.
درحالیکه در امتحانات برد در تخصص زنان و زایمان سونوگرافی جزو سؤالات این رشته است و وقتی جزو مطالب درسی است و آن را میآموزند نمیتوان گفت که این کار را نباید انجام دهند.
: نظر وزارت بهداشت در این خصوص چیست؟
وزارت بهداشت اخیراً گفته کسانی که دوره آموزش سونوگرافی را دیدهاند و کار سونوگرافی را انجام دادهاند میتوانند به کارهای سونوگرافی بپردازند و اخیراً گذاشتهاند که رشتههایی که بعد از دوره تخصصی یک دوره سونوگرافی را دیده باشند سونوگرافی را انجام دهند. اخیراً مصوبه آن را هم گذاشتهاند.
پس دیگر آن مسئلهای که مطرح بود که متخصصان زنان و زایمان سونوگرافی انجام ندهند به اتمام رسید و حل شد و حال میتوانند در مطبهای خود سونوگرافی را انجام دهند و هیچ مشکلی وجود ندارد.
:طرح تحول سلامت را چگونه میبینید و با اصل این طرح موافق هستید؟
طرح تحول سلامت طرح خوبی است به شرطی که بتوانند عوامل اجرایی آن را داشته باشند. هم بودجه و هم عوامل اجرایی خوب میخواهد و هم اینکه پیاده کردن طرح در کشوری به این بزرگی بسیار مشکل است.
درصورتیکه تمام این عوامل باشد طرح خوبی است. مثلاً گفتهاند که پزشکان در بیمارستان دولتی با کارانه کار کنند و متخصصان جوان شروع به کار کردند و تماموقت خود را در بیمارستانهای دولتی گذاشتهاند ولی در حال حاضر نزدیک به ۹ ماه است که پولی دریافت نکردهاند و متخصصان جوان و تحصیلکرده ما حقوق ماهیانه خود را نمیتوانند دریافت کنند.
این مختصر پولی را هم که باید به آنها نمیدهند و همچنین مشکلاتی که اخیراً پیشآمده مانند موضوع بیمهها و وزارت بهداشت نیز نمیتواند آن را اداره کند؛ موضوع خوبی نیست. اگر قرار باشد با چنین مواردی همراه باشد مسلماً با شکست روبرو میشود مگر اینکه همه کارها از اول حساب شده و کارشناسی شده و قابل اجرا باشد.
:این طرح در حوزه زنان چه تأثیراتی گذاشت؟
درمانگاههای مختلف در سطح شهرها باعث شد که زنان جامعه ما ازنظر بهداشت در دوران بارداری تحت کنترل قرار بگیرند. خانمها میتوانند به موقع به درمانگاهها مراجعه کرده و در طول بارداری مرتب چکاپ شوند و تحت نظر باشند.
در هر درمانگاه مامایی نیز مستقر است و اگر خانم باردار مشکلی داشته باشد میتواند به موقع او را به بیمارستان ارجاع دهد و اگر نیاز به جراحی باشد با شناسایی به موقع از مرگ و میر مادران و از آنطرف نیز از مرگ و میر نوزادان و تولدهای ناقص جلوگیری کند.
در زمینه جلوگیری از سرطانها مانند سرطان دهانه رحم و پستان انجام کارهای به موقع پاراکلینیک میتواند باعث کاهش مرگ و میر مادران شود.
:در خصوص بیماریهای زنان نیز توضیح میدهید؟
طبق معمول یکی از مشکلات بیماریهای زنان به مسائل دوران بارداری برمیگردد. خوشبختانه همانطور که عرض کردم به دلیل مراقبت کاملی که در دوران بارداری چه در سطح روستا تا شهرهای کوچک و بزرگ انجام میشود الآن مرگ و میر مادران ما در حد مرگ و میر مادران بهترین کشورهای بهداشتی جهان است.
از نظر زایمان و تجهیزات زایمانی نیز اتاق عملها و عواملی که لازم است در دوران بارداری و در حین زایمان تجهیزات کاملی وجود دارد و همانطور که عرض کردم کمتر مادری در دوران بارداری به دلیل فشارخون و یا به دلیل عوامل ناشی از مامایی از بین میرود.
نوزادانی هم که به دنیا میآیند نوزادانی سالم هستند و انجام زایمانهای سخت به دلیل مراقبتهای خوب دوران بارداری کمتر انجام میشود. خلاصه اینکه یکی از شاخصهای خوب سلامتی پیشرفت سلامت در دوران بارداری زنان است که ما الآن این شاخص را در مملکت خود داریم.
در خصوص جلوگیری از سرطانها هم به دلیل مراجعات مکرر به درمانگاهها و تستهای به موقع پاپسمیر و ماموگرافی دو سرطان شایع پستان و دهانه رحم خیلی کم دیده می شود.
: چرا در ایران تمایل زنان به سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است؟ چه عواملی در این بحث تأثیرگذار است؟
سزارین در حال حاضر در همه جای دنیا زیاد است. در ایران بیشتر مسائل قانونی تأثیرگذار است. اگر اتفاقی برای زن باردار بیافتد دیه بالایی به آن تعلق میگیرد. طبیب جوانی که تازه فارغالتحصیل شده در رشته زنان زایمان با توجه بهسختی که دارد اگر در طول زایمان اتفاقی بیافتد و دچار اشکال شود میتواند با مشکلات زیادی مانند مرگ و میر مادر و کودک همراه باشد.
اگر مادری بچه پسری حامله باشد و در حین زایمان هم خودش و هم فرزند پسرش از بین برود یک دیه کامل برای پسر و یک دیه کامل برای مادر تعلق میگیرد و اگر ماه محرم و صفر هم باشد که دیهها دو برابر میشود.
ترس از این موارد باعث میشود خیلی از متخصصان زیر بار زایمان طبیعی نروند زیرا بروز این مسائل بسیار دردسرساز است.
در کشورهای خارجی این موضوع را حل کردهاند و بیمهها با پرداختهای خوبی که دارند و همکاری بیمارستانها در پرداخت دیه مشکلات قانونی تا حد زیادی حل شده و پزشک با خاطر جمعتر و مطمئنتری کارش را انجام میدهد.
اما در ایران این مشکل هنوز حل نشده است. مسئله دیگر هم ترس خود خانمها از زایمان طبیعی است.
اینکه بههرحال هر دختری دیده است که مادرش در سالهای گذشته به دلیل فرهنگی که در کشور بوده و بیش از دو فرزند به دنیا میآورده و افتادگی مثانه و نبود امکانات و درد دوران زایمان باعث شده که مادران جوان ما از ابتدا در مراجعه به پزشک متخصص خواستار زایمان سزارین باشند و حاضر به زایمان طبیعی نمیشوند و پزشک نیز نمیتواند بیمار را مجبور به زایمان طبیعی کند.
این است که آمار سزارین در کشور بالا میرود. البته در ایران نامعقول این آمار بالا رفته است که با کارهایی که الآن انجام میشود و تبلیغاتی که صورت میگیرد میتوان امید داشت با صحبتهای بهموقع میزان زایمان سزارین که نسبت به زایمان طبیعی بالا رفته پایین بیاید و به سمت منطقی شدن پیش رود.
:مهمترین چالش و مشکلاتی که متخصصان زنان با آن روبرو هستند ازنظر شما چیست؟
مهمترین چالش در مورد رشته مامایی بیشتر مسائل قانونی و دیه است که در حین زایمان اگر مشکلی برای بیمار پیش بیاید پزشک را در همان ابتدای زندگی با مشکلات و مشقتهای بسیاری همراه خواهد کرد.
چالش دیگر در خصوص متخصصان خانم ما است که به شهرها و روستاهای دورافتاده و کوچک فرستاده میشوند و باید مسائل امنیتی آنها بهخوبی مهیا شود. باید از آنها مراقبت کرد و بهموقع مکان خدمت آنها را تغییر داد.
البته این مشکل تا حد زیادی حل شده است اما امید است در آیندهای نهچندان دور به کلی مشکلات طرح پزشکان خانم حل شود.
: در خصوص جراحیهای کم تهاجمی زنان نیز توضیح میدهید؟
جراحیهای کم تهاجمی جراحیهایی هستند که امروزه در سطح دنیا بسیار معمول شده است به دلیل اینکه این جراحیها طول مدت کوتاه و هزینههای کمی دارد.
زمان بستری در بیمارستان کوتاه است و بیمار خیلی سریع میتواند بلند شود و صبح عمل جراحی کند؛ بعدازظهر مرخص شده و به منزل برود و فردای جراحی میتواند به سر کار برود.
خیلی در درمانهای مختلف مانند کیست تخمدان یا برداشتن رحم و خیلی از بیماریهای لگنی و بیماریهای دیگر در حوزه زنان قابل استفاده است و روز به روز هم در حال گسترش است و در ایران هم گسترش خوبی پیدا کرده است. همچنین برای درمان نازایی کمکرسان خوبی است.
:وضعیت بیمهای آنها چطور است؟ تحت حمایت بیمهای قرار دارند؟
بله. همانطور که گفتم نیاز به فنّاوری بالایی دارد و در نتیجه کمی هزینهبر است. قرار شده است بیمههایی چون بیمههای تکمیلی آنها را تحت پوشش قرار دهد و کمک کنند و امیدوارم بیمههای عمومی هم در آیندهای نزدیک آنها را همراهی کنند که دختران جوان بهخصوص به دلیل ناهنجاریهایی که جراحیهای بزرگ برای آنها به همراه دارد مشکلی نداشته باشند.
: لطف کنید توضیحی هم در مورد کنگرهای که آخر ماه دارید بفرمایید
کنگره نامبرده کنگره جراحیهای کم تهاجمی است. جراحان مختلفی از کشورهایی چون آمریکا و انگلیس و فرانسه و آلمان و کشورهای همسایه و تمامی مجامع علمی در این کنگره شرکت میکنند.
متخصصان داخلی هم که در رشته جراحیهای کم تهاجمی در ایران کارکرده و دارای تجربیاتی هستند در این کنگره حضور داشته و تجربیات را به هم نشان میدهند. با نشان دادن فیلمهایی از جراحیهای کم تهاجمی باعث میشود که سطح علمی همکاران محترم در این رشته را بالا ببریم و باعث انتشار بیشتر این رشته و کمک به سلامت بیشتر جامعه خواهد شد.
: امتیاز بازآموزی هم دارد؟
بله صد در صد. این کنگره ۲۰ امتیاز بازآموزی دارد و در طی ۴ روز برگزار خواهد شد.
: برای چه رشتههایی؟
زنان و زایمان. گروههای جراحی. کلیه و مجاری ادرار. متخصصان داخلی. رشتههای غدد و پزشکان عمومی
:بهعنوان سؤال آخر. از انتخاب رشته پزشکی راضی هستید؟
با توجه به صحبتی که در ابتدای عرایضم گفتم که سالها در سیستان و بلوچستان خدمت کردم میتوانم بگویم از پایه رشته پزشکی خیلی راضی هستم و خدا را هم شکر میکنم.
هر زمان که یاد مسائل و مشکلاتی که در آن صحرای خشک میافتم که ۴۰ سال پیش با چه سختی ما به این استان سفر میکردیم و از تهران تا زاهدان را سه روز با ماشین میرفتیم.
همچنین مشکلاتی مانند گرمای هوا. مالاریا. گردوخاک و چپ کردن ماشین و غیره. همه این موارد را طی کردهایم و خدا را شکر راضی هستم.
:ممنون از وقتی که گذاشتید.
نظرات بسته است