سودوفولیکولیت باربای؛ پیشگیری و درمان

سودوفولیکولیت باربای؛ پیشگیری و درمان

U.S. Pharmacist: سودوفولیکولیت باربای (Pseudofolliculitis barbae) که به‌طور غیرمستقیم به عنوان razor bumps شناخته می‌شود، نوعی مشکل شایع، مزمن و التهابی پوست است که در اثر اصلاح کردن صورت ایجاد می‌شود. این وضعیت که اغلب در نواحی ریش آقایان دیده می‌شود، به صورت پاپول‌ها و پوسچول‌های دردناک، خارش‌دار و اریتماتو ظاهر می‌شوند که قطری برابر با 2 تا 5 میلی‌متر دارند. دیگر نواحی بدن که به طور مرتب اصلاح شوند نیز ممکن است دچار این وضعیت شود، مانند نواحی آگزیلا، اسکالپ، روی گردن و ناحیه پوبیس.

هرچند سودوفولیکولیت باربای تهدید کننده حیات نیست، اسکارهای هیپرتروفیک، هیپرپیگمنتاسیون پس از التهاب و تشکیل کلوئید ممکن است در موارد مزمن یا شدید دیده شوند که نتیجه آن بدشکلی‌های ظاهری است.

درمان‌های دارویی

بنزوئیل پروکساید

این عامل دارویی دارای اثر آنتی‌باکتریال علیه Propionibacterium acnes بوده و همچنین به عنوان یک عامل کراتولیتیک و ضدالتهابی نیز مطرح است. بنزوئیل پروکساید اغلب به تنهایی یا در ترکیب با کورتیکواستروئیدهای موضعی و رتینوئیدهای موضعی به عنوان درمان خط اول استفاده می‌شوند تا ضایعات سودوفولیکولیت باربای التهابی و غیرالتهابی کاهش یابد. هرچند بنزوئیل پروکساید در دوزها و فرمولاسیون‌های مختلفی در دسترس قرار دارند، برای درمان سودوفولیکولیت باربای از کرم‌ها، لوسیون‌ها و ژل‌های با پایه آب آن که قدرت کمتری داشته باشند (5/2 و 5 درصد)، یک یا دو بار در روز برای درمان سودوفولیکولیت باربای استفاده می‌شود. عوارض جانبی شایعی که با استفاده از بنزوئیل پروکساید دیده می‌شود، عبارتند از اریتم، خشکی پوست و درماتیت تماسی. باید به بیماران هشدار داد که بنزوئیل پروکساید ممکن است مو و لباس آنها را بی‌رنگ کند.

کورتیکواستروئیدها

التهاب و تحریک پوست علایم مرتبط با سودوفولیکولیت باربای را مشخص می‌کند و کورتیکواستروئیدهای موضعی را به عنوان ستون درمان نشان می‌دهد. اغلب درمان‌های ضد سودوفولیکولیت باربای در برگیرنده کورتیکواستروئیدهای موضعی با قدرت متوسط (مثلا، بتامتازون 5/0 تا یک درصد، یا هیدروکورتیزون 5/0 تا یک درصد) است که یک تا 3 بار در روز مصرف می‌شوند. گاهی اوقات، تزریق‌های داخل ضایعه‌ای با تریامسینولون استوناید (10 میلی‌گرم/ میلی‌لیتر) ممکن است برای کنترل شدت التهاب پاپول‌ها یا مدیریت اسکارهای هیپرتروفیک و تشکیل کلوئید استفاده شوند. التهاب، قرمزی و تشکیل آکنه‌های جدید موضعی با استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی رخ می‌دهند. همچنین، درد محل تزریق، کبود شدگی، خونریزی و لیپوآتروپی ممکن است با تزریق داخل ضایعه‌ای تریامسینولون استوناید دیده شوند.

رتینوئیدهای موضعی

Tazarotene نیم یا یک درصد (Tazorac)، ترتینوئین 02/0 درصد یا یک درصد (Retin-A) و adapalene یک‌دهم یا سه‌دهم درصد (Differin) ممکن است در درمان سودوفولیکولیت باربای موثر باشند، زیرا این عوامل دارویی، نه‌تنها هیپرکراتوز را بهبود می‌بخشند، بلکه می‌توانند با برداشتن لایه نازکی از اپیدرم، به کاهش نفوذ ترانس‌فولیکولار نیز کمک کنند. رتینوئیدهای موضعی به صورت فرمولاسیون کرم، ژل و مایع (فقط ترتینوئین) در دسترس بوده و باید یک بار در روز هنگام عصر یا پیش از خواب مصرف شود. واکنش‌های موضعی پوستی (مانند خشکی، اریتم، خارش، پوسته‌پوسته شدن و هیپر یا هیپوپیگمنتاسیون، تاول زدن و سوزش) شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده در اثر مصرف این داروها هستند. کرم‌های رتینوئید در مقایسه با ژل‌ها باعث خشکی کمتری می‌شوند. بیمارانی که دچار عوارض جانبی می‌شوند، باید روی درمان با adapalene قرار گیرند که اغلب از دیگر رتینوئیدهای موضعی بهتر تحمل می‌شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها

هرچند تصور می‌شود باکتری در پیشرفت اولیه سودوفولیکولیت باربای نقشی ندارد، کولونیزاسیون فلور طبیعی ممکن است منجر به افزایش التهاب و عفونت ثانویه شود. آنتی‌بیوتیک‌های موضعی ممکن است به عنوان درمان اولیه برای درمان سودوفولیکولیت باربای در بیمارانی که پوست بسیار چرب یا آکنه ولگاریس دارند، استفاده شوند. هم کلیندامایسین موضعی یک درصد (Cleocin T topical solution) و هم اریترومایسین 2 درصد (Erygel) دارای فعالیت ضدالتهابی بوده و در کاهش کلونیزاسیون باکتری درون فولیکول‌ها و پیشگیری از عفونت ثانویه موثر هستند. این عوامل باید روزانه دو بار روی نواحی درگیر استعمال شود. آنتی‌بیوتیک‌های موضعی ممکن است موجب سوزش، خارش و خشکی موضعی شوند.

آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی اغلب در موارد شدید سودوفولیکولیت باربای یا بروز عفونت‌های ثانویه و/یا تشکیل آبسه تجویز می‌شوند. بسته به شدت وضعیت، درمان آنتی‌بیوتیکی با تتراسیکلین (250-500 میلی‌گرم، دو بار در روز)، ماینوسیکلین (50-100 میلی‌گرم دو بار در روز)، داکسی‌سیکلین (50-100 میلی‌گرم دو بار در روز)، یا اریترومایسین (250-500 میلی‌گرم، دو تا 4 بار در روز) ممکن است برای هفته‌ها تا ماه‌ها لازم باشند. عوارض جانبی بالقوه مرتبط با این آنتی‌بیوتیک‌ها عبارت هستند از کرامپ‌های شکمی، تهوع، استفراغ، اسهال و افزایش حساسیت به نور آفتاب (با ماینوسیکلین، تتراسیکلین و داکسی‌سیکلین).

درمان‌های کمکی

کرم موضعی  eflornithine hydrochlorideیا Vaniqa 5/13 درصد، برای کاهش موهای صورت در خانم‌های مبتلا به هیرسوتیسم اندیکاسیون دارد، اما گزارش‌هایی از کاهش تعداد پوسچول‌های التهابی در مردان مبتلا به سودوفولیکولیت باربای نیز با آنها منتشر شده است. این کرم موضعی که با مکانیسم مهار برگشت‌ناپذیر اورنیتین دکربوکسی‌لاز باعث کاهش رشد مو می‌شود، زمانی که در ترکیب با دیگر دپیلاتوری‌های موضعی یا در بین درمان‌های لیزری استفاده شود، بیشترین تاثیر را علیه سودوفولیکولیت باربای دارد. این کرم باید روی نواحی درگیر، دو بار در روز و با فاصله زمانی حداقل 8 ساعت، استعمال شود. باید به بیمار آموزش داد که نواحی درمان شده را تا حداقل 4 ساعت نشوید. عوارض جانبی که با استعمال کرم موضعی  eflornithine hydrochloride دیده می‌شود، عبارتند از تحریک اندک پوست و تشکیل آکنه‌های جدید. اگر کرم روی نواحی آسیب‌دیده پوستی استفاده شود، بیماران ممکن است دچار سوزش و خارش ناحیه هم بشوند.

عوامل روشن کننده پوستی ممکن است برای درمان هیپرپیگمنتاسیون پس از التهاب که با سودوفولیکولیت باربای مرتبط است، استفاده شوند. هیدروکوئینون رایج‌ترین دارویی است که برای این منظور استفاده می‌شود. دوز 2 درصدی آن به صورت بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس است، اما ممکن است دوزهای بالاتر آن تا 10 درصد نیز تجویز شوند. عوارض جانبی شایع آن عبارتند از التهاب، سوزش، خارش، فیشر و درماتیت تماسی. دیگر عواملی که برای درمان هیپرپیگمنتاسیون پس از التهاب تجویز می‌شوند، عبارتند از آزلیک اسید azelic acid، کوجیک اسید kojic acid و رتینوئیک اسید retinoic acid.

گزینه‌های جراحیش

Chemical Peels: این عوامل سطحی که تشکیل شده از غلظت‌های بالای گلیکولیک اسید (20 تا 70 درصد) یا سالیسیلیک اسید (20 تا 30 درصد) ممکن است در بعضی از بیماران مبتلا به سودوفولیکولیت باربای موثر باشند. هر دوی این عوامل اکسفولیانت‌های اثربخشی هستند، هرچند مکانیسم دقیق عملکرد آنها در درمان سودوفولیکولیت باربای مشخص نیست. اینطور فرض می‌شود که گلیکولیک اسید باندهای سولفهیدریل را در شفت مو کاهش می‌دهد و منجر به رشد مو به صورت صاف شده و نفوذ اکسترافولیکولار را کاهش می‌دهد. سالیسیلیک اسید دارای ویژگی‌های ضدالتهابی است و همچنین یک کراتولیتیک موثر و عامل کومدولیتیک. هر دوی این محصولات اغلب به خوبی تحمل شده و شایع‌ترین عوارض جانبی آنها عبارتند از سوزش و خارش در محل استعمال.

لیزردرمانی

تخریب یا درآوردن دائمی فولیکول مو از طریق لیزردرمانی، نوعی درمان است که می‌تواند سودوفولیکولیت باربای را به طور عامل درمان کند. سیستم‌های اپیلاسیون لیزری مختلفی وجود دارند، اما لیزرهای با طول موج بلند (مانند neodymium-doped yttrium aluminum garnet یا Nd:YAG و لیزرهای دی‌ید با پالس‌های بلند) ایمن‌تر هستند، خصوصا برای بیمارانی که پوست تیره‌تر دارند. در کارآزمایی‌های بالینی، لیزرهای Nd:YAG به‌طور قابل توجهی تعداد پاپول‌ها و پوسچول‌ها را در بیماران با انواع پوست IV تا VI کاهش داده، اما در بیماران با نوع پوستی V بهتر از بیماران با نوع پوستی VI تحمل می‌شوند. باید به بیماران گوشزد کرد که شاید چندین جلسه طول بکشد تا موها به طور دائمی درآورده شوند و عوارض جانبی احتمالی آنها عبارتند از اریتم، کبودشدگی، و سوزش با تشکیل اسکار.