اکثر افراد مبتلا به دیابت، در صورت تغذیه مناسب، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را به دست می آورند. سطح بالای قندخون و مقاومت در برابر انسولین، همگی باعث می شوند تا بدن ،رادیکال های آزاد بیشتری تولید کند و بنابراین برای خنثی نمودن اثر رادیکالهای آزاد به آنتی اکسیدان، نیاز بیشتری پیدا می کند. برخی مکملها میتوانند با برخی عوارض قند خون بالا مقابله کنند و برخی دیگر میتوانند در کنترل قند خون، نقش پشتیبان داشته باشند. گاهی اوقات نیز افراد دیابتی به دلیل عادت های نادرست تغذیه ای، دچار کمبود ویتامینها و مواد معدنی می شوند که باید با مصرف مکمل ها مطمئن شد، این مواد مغذی اصلی به بدنشان میرسد.

کروم

یکی از مواد معدنی مورد نیاز بدن، کروم اســت که در ســالهای اخیر تحقیقات زیادی درباره تأثیر آن بر میزان قندخون افراد مبتلا به دیابت انجــام گرفته اســت. کمبود کروم مــی تواند باعث بــالا رفتن قند خــون و چربی های خون و مختل شدن تســت تحمل گلوکز شود. کروم باعث افزایش حساســیت عضلات بدن نسبتبه انســولین شــده و از این طریق باعث کاهش قندخون میشــود. اکثر افراد مبتلا به دیابت به اندازه کافی کروم دارند و عده کمی دچار کمبود کروم هستند. این نکته را به خاطر داشته باشید که اگر کروم بدن شــما به میزان کافی باشــد،مصرف کروم اضافی ،کمکی به کاهش قند خونیا چربی خون شما نخواهد کرد.

منیزیم و روي

منیزیم و روي ،می توانند به طـور غیـر مـستقیم در کـاهش اســترس اکــسیداتیو در بیمــاراندیــــابتی از طریــــق کنتــــرل گلیسمی وفعالیت آنتی اکســیدانی موثر باشند. کمبـــودمنیـزیم و روي ، مقاومت به انسولین را افزایشمیدهـــد، چـرا کـــه روي در سنتز، ذخیره وترشح انسولین، درسنتز گیرنـــده انـسولین و حفظ شکل کریستالی هگزومر انسولین نقـشدارند همچنین منیزیم داراي نقش پیام رســان ثانویه براي انـسولین می باشد ،در واقع کمبود سلولی منیزیم با اخـتلال در عملکرد بسیاري از آنزیم ها همــراه اســت

کلسیم

گرچه کلســیم به عنوان ماده معدنی در حفظ و نگهداری و تقویت اســتخوان ها ،شناخته شدهاســت اما این ماده معدنی در تولید انسولین بهلوزالعمده هم کمک می کندو وجود مقدار کافی
کلســیم در رژیم روزانه ، این فرایند را تسهیلمی کند. در هنگام استفاده از مکمل های حاویکلسیم نیز توجه داشــته باشید که باید با مقدار منیزیم و فسفر مصرفی در تعادل باشد.

Q10 کو آنزیم

ای ماده در تولیــد انــرژی از میتوکندری های کوچک موجود در همۀ ســلول ها، نقشی بسیار حیاتی دارد. اگر این سیستم نیرو زا به درستی کارنکند، یکی از نتایج آن می تواند مقاومت به انسولینباشد. مصرف مکمل های حاوی کوکیوتِن در افراد مبتلا به دیابت نــوع 2 ،به کنترل قند خون کمک  می کند . معمولا مصــرف 100 میلی گرم از آن به عنوان حداقل دوز مصرفی روزانه تجویز می شود.

ویتامین های Cو E

دو ویتامینی که بیشــترین اهمیت را در نبرد بارادیکال های آزاد دارنــد،ویتامین های C و E هستند. افرادی که از مشــکلات قندخون رنج می برند، به ویتامین C بیشــتری نیــاز دارند.چرا که ویتامین C،عملکرد انســولین را افزایشمی دهد. بنابراین یکــی از توصیه های خوب به خصوص بــرای افراد دیابتی، مصــرف ویتامین Cاســت . ویتامین E در افــراددیابتی اثر آنتی اکســیدانی دارد و قابلیت پایین آوردن ســطح التهاب اســت که در افراد مبتلا به دیابت ،بسیار بیشتر است.

ویتامین B12

اگر از متفورمین (گلوکوفــاژ) در درمان دیابت استفاده می شود ممکن است به مصرف مکمل ویتامین B12 نیاز باشد چرا که متفورمین جذب این ویتامین را کاهش می دهد.

ترکیبات گیاهی

بســیاری از گیاهان و ادویه هــا مانند دارچین،شنبلیله،ســیر و زردچوبه برای کمک به کنترلقندخون توصیه شــده اند. استفاده از ترکیباتگیاهی بــه عنوان درمان اصلــی دیابت توصیهنمی شود هر چند دارای ترکیباتی برای تنظیم قندخون می باشند.

آمارهایی که بایــد در مورد دیابت بدانید

شیوع بیماری دیابت

 دیابت، شایع ترین بیماری متابولیک در جهان محسوب می شــود و از سوی ســازمان جهانی بهداشت، “همه گیری نهفته” لقب یافته است.

از سال 1980 تا 2014، شیوع دیابت در جهان تقریبا دو برابر شده است. در بازه زمانی ذکر شده، شــیوع دیابت در مردان از 3.4%به 9%و در زنان از 5%به 9.7%رســیده است. در ایران نیز طی 3 دهه گذشته ،شیوع دیابت دوبرابر شده است.

در ســال 2014 ،422 میلیون نفر از افراد بالغجهان، مبتلا به دیابت بوده اند و این میزان در سال2040 به 642 میلیون نفر خواهد رسید.

متاسفانه نیمی از مبتلایان به دیابت در منطقهمدیترانه شــرقی و شــمال آفریقا تشخیص داده نشده اند.

در ایران به عنوان یکی از کشورهای منطقه، طی 3 دهه گذشته ،شیوع دیابت دوبرابر شده است.

در مطالعه ملی برآورد شده است که شیوع دیابت  در ایران در سال2013، 8/13درصد بوده است

عوارض بیماری دیابت

50 % افرادی که به دیابت مبتال هســتند؛ در اثر بیمــاری قلبی عروقی فوت مــی کنند. افراد دیابتی، 2 تا 4 برابر، احتمال بیشــتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی دارند.

پس از 15 ســال، حدود 2% افراد دیابتی کورمی شوند و حدود 10 % بیماران، مشکلات جدی بینایی پیــدا می کنند. خطر بــروز بیماری های چشمی در بیماران مبتلا به دیابت، 25 برابر افراد غیردیابتی است. در سال 2010، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، رتینوپاتی دیابتی ،علت 6.2 % از نابینایی های رخ داده در ســطح جهان بوده است.

10 تا 20 درصــد افراد مبتلا بــه دیابت در اثر نارســایی کلیه فوت مــی کننــد. در کل، خطربیماریهای کلیــوی در بیماران دیابتی 17 برابر افراد طبیعی است.

نوروپاتی دیابتی، وارد آمدن آسیب به اعصاب دراثر دیابت اســت و در بیش از %50 افراد مبتلا به دیابت رخ می دهد.

احتمال آمپوتاسیون اعضای انتهایی افراد مبتلا به دیابــت، 15 تا 40 درصد اســت. این بیماریشــایع ترین علت قطع غیر تروماتیک اندام های انتهایی اســت و بعضی از منابــع، خطر گانگرن
اندامها در اثر دیابت را تــا 50 درصد نیز گزارشمی دهند.

مرگ و میر ناشی از بیماری دیابت

در سال 2012، دیابت به طور مستقیم موجب مرگ 5.1 میلیون انسان شده است. 2.2 میلیون مرگ نیز بر اثر عوارض دیابت مانند بیماری های قلبی عروقی و نارسایی کلیه رخ داده است.

خطر کلی مرگ بین افراد دیابتی، حداقل دو برابر خطر مرگ بین همتایان غیر دیابتی آنها اســت.

در گذشته، مرگ های منسوب به دیابت را سالانه ،800/000مورد ،برآورد می نمودند اما مدت هاست مشخص شده که این برآورد، بسیار کم تر از میزان واقعی است و برآورد ســالانه، 4/000/000 مرگ ناشی از این بیماری معقول تر است. بدین ترتیب دیابت عامل 9 %کل مرگ های جهان است.

قابل توجه اســت که 43% کل مرگ های رخ داده به علت دیابت در ســنین زیر 70 سال بوده است. این مرگ ها، زودهنگام است و زمانی اتفاقمی افتد که بیماران از نظــر اقتصادی در جامعه فعال هستند.

در ســال 2013 در منطقه مدیترانه شــرقی و شــمال آفریقا، 362 هزار مرگ به علت دیابت رخ داده که 7/52% این مرگ ها مربوط به سنین زیر 60 سال بوده است.

در ایران نیز در سال 2014، 38079 نفر به علت دیابت در ایران جان باختند که بیشــترین میزان مرگ در پی عوارض قلبی و عروقی ناشــی از این بیماری بوده است.

اثرات اقتصادی بیماری دیابت

به طوری که هزینه پزشــکی بیماران دیابتی به طور متوســط 3/2 برابر بیش از افراد غیر دیابتی است.

در حال حاضر، 12% کل بودجه ســلامت جهان صرف دیابت می شود.

عوارض ناشی از دیابت (49%) و داروها(23.8%) مهم ترین موارد هزینه های مســتقیم درمانی را به خود اختصاص داده بودند. در بین هزینه های درمانی، به ترتیب عوارض قلبــی عروقی (42.3%)نفروپاتی (23%) و عوارض چشمی(14% )بیشترین هزینه ها را دربر می گرفتند.

بار بیماری دیابت

در سال 2015، 10298 مرگ در اثر دیابت رخداده اســت و میزان بار بیماری (DALY )ناشی از دیابت نیز، 724303 نفر درسال بوده است.

مقایسه میزان DALY ناشی از دیابت در 100000 نفــر در ایران در ســال 2015 نســبت به 2010 ،نشــان دهنده افزایش بار ناشــی از این بیماری اســت.(1888 در 100000 نفر در ســال 2015 نسبت به 1177 در 100000 نفر در سال 2010)

منبع: چارچوب ملی ارایه خدمت در بیماریدیابت (در راستای ســند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر). کارگروه دیابت و عوامل خطر متابولیک کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر.

پاییز 1395