کمبود سلنيوم و بيماری تيروئيد

سلنیوم (Se )یک ماده مغذی اساسی برای سلامتی انسان است. به عنوان سلنوسیستئین ((Sec (Selenocysteine )در انسان، در 25 سلنوپروتئین (Selenoproteins )که طیف گسترده ای

از عملکردها را دارند ،گنجانیده شده است:

از آنتی اکسیدان و ضد التهاب تا تولید هورمون فعال تیروئید.

نشــانه اهمیت ســلنیوم برای غده تیروئید، این واقعیت است که تیروئید، بیشترین غلظت سلنیوم را در بدن انسان دارد و قادر است که سطح سلنیومرا در شــرایط کمبود شــدید، حفظ کند و باعث تخلیه آن از بسیاری از بافت های دیگر شود.کمبودسلنیوم (یا سلنوپروتئین) تعدادی عارضه جانبی روی تیروئید دارد. از جمله:

•  مشــکالت متعدد: بزرگی تیروئید، کم کاری تیروئید ، کم کاری تیروئید تحت بالین ی-Subclini)
  (hypothyroidism cal ، تیروئیدیت خود ایمن
•  cretinism Myxoedematous
• اثرات کمبود سلنوپروتئین ناشی از جهش (SE-CIS-bindingprotein 2 -(SBP2
• بزرگی تیروئید یا گواتر
• بیماری خود ایمنی تیروئید / بیماری Graves
• بیمــاری خود ایمنی تیروئیــد / تیروئیدیتهاشیماتو
• سرطان تیروئید

کمبود ید منجر به کاهش T3 و T4 شــده و تولیدهیدروژن پروکسیداز (H2O2 )را تحریک می نماید

که ماده ای برای تولید تروکسین می باشد.در مواردکمبود ســلنیوم، بســته به درجه کمبود، سطحســلنیوپروتئین ها (ماننــد GPX1 و GPX3 )به آهســتگی کاهش می یابد که باعث پخش وسیعH2O2 به داخل پارانشــیم تیروئید، التهاب و درنتیجه تخریب آن می گردد.

کمبود سلنیوم، فعالیت آنتی اکسیدانی گلوتاتیون پراکســیداز (GPXs )را کاهش مــی دهد که این موضوع تولید گونه های واکنش پذیر اکســیژن(ROS ) را تســهیل نموده و می تواند باعث آسیب به DNA گردد.

مصرف و وضعیت سلنیوم در سراسر جهان مصرف ســلنیوم(Se ) تنوع فوق العــاده ای رادر سراسر جهان نشان داده است به طوری که دریک قسمت از جهان کمبود (7 میکروگرم در روز) وجود
دارد و در بخش دیگر در سطح دوز سمی (4990 میکروگــرم در روز)مصرف می شــود. بنابراین مصرف Se در ونزوئال ، کانادا ، ایالات متحده و ژاپن و در اروپا به ویژه در اروپای شرقی بسیار کمتر است. چین مناطقی از هر دو نظر کمبود سلنیوم و مصرف بیش از حد آن را دارد. مصرف نیوزیلند که قبال به عنوان منطقه ای با مصرف کم شــناخته شده بود در نتیجه واردات بیشتر گندم های دارای سلنیوم بالاتر ازاسترالیا، بهبود یافته است. این تنوع جغرافیایــی در میزان مصرف و وضعیت نه تنها به محتوای ســلنیوم(Se ) خاک که در آنمحصولات زراعی و علوفه ای پرورش می یابند بلکه به بسیاری از فاکتورهای دیگر که میزان دسترسی سلنیوم(Se ) به زنجیره غذایی را مشخص میکند از جمله خصوصیات سلنیوم ، pH خاک و محتوای ماده آلی ارتباط دارد. متوســط مصــرف در اروپا 40 میکروگــرم در روز و در ایاالت متحده 93 تا 134 میکروگرم در روز اســت. مکمل های غذاییحاوی ســلنیوم (Se )به دریافت آن توســط بدن ،کمــک می ً کنند و کاملا متداول می باشــند به خصــوص در ایالات متحده که در حدود 50 %ا ز مردم ،مکملهای غذایی مصرف می کنند. اگرچه میزان مصرف توصیه شده به نسبت توانایی بدنی متفاوت است و میزان مصرف به طور متوسط، 60 میکروگرم در روز برای آقایان و 53 میکروگرم در روز برای خانم ها می باشــد، مکمل هایی که تنها حاوی حاوی ســلنیوم (Se )هســتند، معمــولامقادیر بسیار بیشــتری از آن، نسبت به متوسط مصرف میباشند( یعنی 100 میکروگرم یا 200میکروگرم در هر قرص ).

در چه شرایطی تیروئید، به طور ویژه به محافظت توسط Selenoenzymes / Se نیاز دارد؟

تیروئیــد در دو شــرایط کلــی بــه محافظت با سلنو آنزیمها (Selenoenzymes )وابسته است:
1- کمبود ید: این منجر بــه تجمع بیش از حد H2O2می شود که باید توسط GPX ها(گلوتاتیون پر اکسیداز) حذف شود. این کمبود می تواند با قرار
گرفتن در معرض گواتر، تشــدید شود که مانع از جذب ید می گــردد. نمونه هایــی از موارد ایجاد کننده گواتر عبارتند از:

a )تیوســیانات(Thiocyanate )تشکیل شده از گلوکوزینــوالت هــا (Glucosinolates )درگلبرگ سبزیجات.

b )تیوسیانات تشکیل شــده از گلوکوزیدهای ســیانوژنیک (glucosides Cyanogenic (ازکاساوا )Cassava ، )لوبیالیما (beans Lima)بذر کتان (Linseed) , ســورگوم (Sorghum ) ,سیب زمینی شیرین (potato Sweet).

c )تیوسیانات ناشی از سیگار کشیدن

d )پرکلــرات )Perchlorate )کــه از غذا یا آبمصرف می شود.

e )نیترات از آب آشــامیدنی یا نیترات بالا ازمنابع دیگر.

2-  ازدیــاد ید: مصــرف بیش از حــد ید، باعث اســترس اکســیداتیو در تیروئید می شود که با مصرف کافی سلنیوم (Se )بهبود می یابد. مصرف زیــاد و مزمن ید از نظر تغذیــه ای (بیش از 500 میکروگــرم در روز) یا مصرف بیش ازحد کافی ید با خطر بالای التهاب تیروئید خود ایمنی، کم کاری
تیروئید و گواترهمراه اســت. نه تنها مصرف بیش از حد و طوالنی مــدت ید بلکه معرفی یک برنامه جهانی ید دار کردن نمک می تواند اثرات مخرب
حداقل در کوتاه مــدت بر تیروئیدی که با کمبود ید سازگار است ،داشته باشــد. یک ذخیره بالای ســلنیوم (Se )تضمین می کند که تیروسیتها
و لومــن کلوئیدی که حــاوی مقادیر کافی GPX TXNRDD( ،تیروئودوکســین ردوکتــاز)، -SELENOS( سلنوپروتئین S )و سایر سلنوپروتئین های
مربوطه هستند، می توانند فعالیت هایی را برای محافظت از تیروئیــد در برابر H2O2 بیش از حد سایر گونه های اکسیژن واکنش پذیر و یا التهاب
ناشی از افزایش فعالیت ید دار شدن، داشته باشند.

توصیه ها

همانطور که در بالا توضیح داده شد، نیاز به سلنیوم (Se )ممکن اســت با توجه به وضعیت ید منطقهزندگی افراد، متفاوت باشد. تصمیم گیری در مورد نیاز به مصرف اضافی آن در بیماران خاص، نیاز به در نظر گرفتن چند عامل دارد. در حالت ایده آل ، شما می توانید سلنیوم پلاسما / ســرم بیمار خود را اندازه گیری کنید. اگرمیزان آن ،120 میکروگرم بر لیتر یا بالاتر باشد، بیماربه اندازه کافی محافظت شده و در صورت قرار گرفتن در معرض ســلنیوم (Se )اضافی، ممکن اســتدچارعوارض جانبی آن شــود. بدون اندازه گیری وضعیت سلنیوم ، با در نظر گرفتن عوامل زیر باید تصمیم گیری کنید:

 محل زندگــی: ممکن اســت افــرادی که در انگلســتان ، اروپــا ، به ویژه اروپای شــرقی و بخشهایــی از چین زندگی مــی کنند ، کمبود
سلنیوم (Se )داشته باشند ، در حالی که افرادی که در آمریکای شمالی و ژاپن زندگی می کنند، کاملادر محدوده مناسب هستندو کسانی که در ونزوئال زندگی می کنند ،ممکن است در حال مصرف بیش از حد و ســمی سلنیوم باشــند. اوضاع درمناطق مختلف استرالیا متفاوت است ، اما میزان سلنیوم نیوزلند با وجود افزایش واردات گندم غنی شده از سلنیوم در سطح بالایی قرار ندارد. توصیه میکنند که مکمل هــای غذایی حاوی ســلنیوم فقط درکشــورهای با وضعیت پایین ســلنیوم ، استفادهشوند.

 رژیم غذایی: در مورد عادت های غذایی بیمار خود تحقیق کنید و ببینید آیا او غذاهای سرشار ازسلنیوم مصرف می کند یا خیر. اگر به نظر می رسدمنابع غنی از سلنیوم ،اندکی وجود داشته باشد یا فاقد آن باشــد، یک اصلاح رژیم غذایی (با در نظر گرفتن موقعیت مکانی بیمار) یا یک مکمل با دوز کم (به عنوان مثــال 50-100 میکروگرم در روز) پیشنهاد دهید.

 ســن: افراد مســن به احتمال زیاد به سلنیوم (Se )نیاز بیشتری دارند زیرا ممکن است شواهدبیشتری از استرس اکســیداتیو و التهاب داشته باشند.

جنس: زنــان در معرض خطر بیشــتری ازاختالالت تیروئید هستند ، بنابراین ممکن است از ســلنیوم (Se )اضافی ،ســود بیشتری ببرند.این بــه خصوص در بارداری اتفــاق می افتد که
مشاهده شده است در زنانی که 200 میکروگرمدر روز بــه صورت ثانویه مکمل حاوی ســلنیوممصرف میکردند، خطر ابتال به بیماری تیروئیدبعد از زایمــان و کم کاری تیروئید دائمی در آنها
کاهش یافته است.

وضعیت ســامتی: اگر بیمار شما، کم کاریتیروئید تحت بالینی یا مثبت بــودن آنتی بادیتیروئیــد دارد ، باید در نظر بگیرید که آیا می توانمیزان ســلنیوم (Se )دریافتی او را افزایش داد تا
خطر ابتلا به تیروئیدیت خود ایمنی را کاهش داد.

پلی مورفیسم در سلنوپروتئین ها :خیلی بعید است که ژنوتیپ بیماران خود را داشته باشید اما اگر این کار را انجام دهید ، دو پلی مورفیســموجود دارد که ممکن اســت بر درمان شــما تأثیربگذارد. بیمــاران مبتلا  به کــم کاری تیروئید باژنوتیپ نادر بــه درمان ترکیبی با T3 / T4 ، بهبود بیشتری نســبت به درمان با T4 به تنهایی نشانداده انــد ، بنابراین بررســی کنید کــه آیا بیمار اینگونه اســت یا خیر؟. بیمــاران حامل آلل A پلیمورفیسم ، بیشتردر معرض خطر تیروئیدیتهاشیموتو هستند ، به خصوص اگر مرد باشند. درهر دو مورد ، این بیماران ممکن اســت از افزایشمصرف سلنیوم سود ببرند ، مگر این که میزان رژیم غذایی آنها قبلا از نظر غذایی مناسب باشد (یعنی75تا100 میکروگرم در روز).

 دوز مکمل: اگر به طور کلی یک مکمل را توصیه می کنید ، هر کدام را بیشــتر از 100 میکروگرم در روز توصیه نکنید. 50 میکروگرم سلنیوم روزانه برای زنان مناسب می باشد، این دوز مصرفی همان مقداری اســت که در قرص های مولتی ویتامینوجود دارد.اگر دوز 100 میکروگرم در روز (تحت عنوان مخمر سلنیوم) به کســی در انگلیس داده شــود ،میزان سلنیوم پلاســما را به حدود 140 میکروگرم بر لیتر افزایش خواهد داد که بیشــتراز چیزی اســت که برای بهینه سازی سنتز همه سلنوپروتئین ها مورد نیاز است.

فرم مکمل: چه مخمر سلنیوم که در بدن مانندگندم غنی از ســلنیوم رفتار می کند، چه سدیم سلنیت (selenite Sodium )که به جای متیونیندر پروتئین های بدن، ترکیب نمی شود، مناسباست.

 خطر سمیت سلنیوم: به خاطر داشته باشیدکه اگرچه سلنیوم بسیار ضروری است ، اما مصرف بیش از حد آن سمی است و مکمل های سلنیومبا دوز200 ً میکروگرم در روز که به طور کلی، کاملا بی خطر تلقی می شــوند ، اثرات سمی )آلوپسی درماتیت ، سرطان سلول سنگفرشی ، دیابت نوعدو( در مردان آمریکای شمالی داشتند، اگرچه اینمردان از نظر میزان ســلنیوم بدن باالتر از مردان اروپایی بودند.همانند بســیاری از مواد مغذی ، رابطه U شــکلبین وضعیت ســلنیوم و خطر بیماری وجود دارد بنابراین شما باید برای یک مصرف مناسب و ایمن
هدف داشته باشید: