شناسایی درمانی جدید برای بیماری‌های اسهالی
Eurekalert: هرسال، نزدیک به نیم میلیون مرگ میان کودکان زیر 5 سال در اثر بیماری‌های اسهالی رخ می‌دهد که دلیل اصلی آن‌هم دسترسی ناکافی به بهداشت کافی، مراعات اصول بهداشتی و آب سالم برای نوشیدن است.
درحالی‌که معیارهای پیشگیرانه اثربخشی در این زمینه در دسترس هستند، ازجمله واکسیناسیون، در شرایطی که منابع مالی اندک است، رعایت آن‌ها با دشواری همراه است و اکثر موارد مرگ‌ها هم در این شرایط رخ می‌دهد.
پنج استراتژی کلیدی در پیشگیری از بیماری‌های اسهالی، عبارتند از واکسیناسیون، نمک‌های خوراکی برای رهیدراتاسیون، تجویز زینک، تغذیه مناسب و بهداشت مناسب، خصوصا شستن دست‌ها.
در تحقیقاتی که در دانشگاه مریلند انجام‌شده، پژوهشگران 4 پاتوژن را نشان دادند که مسئول اکثریت قریب به‌اتفاق بیماری‌های اسهالی بوده و راه‌های درمانی جدیدی را برای مهار آن‌ها معرفی کردند.
در مقاله‌ای که اخیراً در Pediatric Clinics of North America با عنوان «بار و اتیولوژی بیماری اسهالی در کشورهای در حال پیشرفت» منتشرشده، محققان تأثیر و چالش‌های بیماری‌های اسهالی، شناسایی پاتوژن‌های کلیدی مسئول و مداخلات را برای پیشگیری و درمان این مبحث جدی به بحث گذاشته‌اند.
این مطالعه در مناطقی انجام‌شده که بار بالای بیماری اسهالی وجود دارد، مانند گامبیا، کنیا، هند، بنگلادش و پاکستان.
در سال 2015، بیماری‌های اسهالی منجر به 3/2 میلیارد مورد بیماری و 3/1 میلیون مورد مرگ در سراسر دنیا شدند. در میان کل موارد، 40 درصد آن‌ها را کودکان زیر 5 سال تشکیل می‌دادند و 90 درصد موارد مرگ‌ومیر در آفریقای زیر صحرا و آسیای جنوبی رخ داد.
این پاتوژن‌ها، روتاویروس، کریپتوسپوریدوم، شیگلا و انتروتوکسیژنیک ای کلای (ETEC) مسئول اغلب موارد بیماری اسهال در کودکان هستند. یافته‌های به‌دست‌آمده از مطالعه GEMS (که بزرگ‌ترین مطالعه انجام‌شده در مورد بیماری‌های اسهالی کودکان در کشورهای در حال پیشرفت است) نشان می‌دهد که علیرغم وجود عوامل بسیاری برای ایجاد اسهال، هدف قرار دادن فقط 4 پاتوژن می‌تواند از بروز قسمت عظیمی از موارد بیماری پیشگیری کند.
محققان دریافتند که در طول سال نخست زندگی کودکان، روتاویروسها پاتوژن اصلی در میان 4 پاتوژن شمرده می‌شود. در میان نوزادان، بروز روتاویروس بیش از 2 برابر دیگر پاتوژن‌ها است.
محققان می‌گویند، 5 استراتژی کلیدی برای پیشگیری از بیماری‌های اسهالی و عوارض مرتبط با آن‌ها، عبارتند از واکسیناسیون، نمک‌های خوراکی رهیدراتاسیون، تجویز زینک، داشتن تغذیه خوب و انجام بهداشت خوب، خصوصاً شستن دست‌ها.
در حال حاضر، واکسن‌های روتاویروس که به‌طور بین‌المللی در دسترس هستند، از گونه‌های زنده اما خفیف و ضعیف گرفته‌شده‌اند و سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده که واکسن روتاویروس برای نوزادان باید در همه برنامه‌های ایمن‌سازی ملی گنجانده شوند، خصوصاً در کشورهایی که مرگ‌های ناشی از اسهال مسئول بیش از 10 درصد از مورتالیتی میان کودکان کمتر از 5 سال شمرده می‌شوند.
محققان معتقدند، از زمان ارائه واکسن‌های روتاویروسها، ما در حال یک تغییر چشمگیر در اپیدمیولوژی بیماری‌های اسهالی کودکان هستیم. البته پذیرفتن رژیم واکسیناسیون روتاویروس در شرایطی که منابع مالی محدود است، یک چالش به‌حساب می‌آید.
تحقیقات نشان می‌دهد بعضی از واکسن‌ها در فقیرترین کشورها اثربخش نیستند. برای درک بهتر این موضوع، محققان به بررسی مطالعه تأثیر تجویز واکسن بر علل و بروز اسهال در آفریقای زیر صحرا پرداختند. آن‌ها در این مطالعه از یک فرمول جدید و پیشرفته باثبات در مقابل حرارت از واکسن روتاویروس بانام RotaTeqTM پرداختند. این واکسن در مقابل تغییرات دما مقاوم است.
یک بیماری اسهالی اغلب چندین روزبه طول می‌انجامد و بدن را دهیدراته می‌کند. موارد شدید آن می‌تواند منجر به شوک و مرگ در کودک مبتلا شود. عفونت‌های ناشی از اپیزودهای باکتریال اسهالی گه در اثر پاتوژن‌هایی مانند شیگلا ایجاد می‌شوند، به دلیل التهاب شدید و مرگ سلولی، صدمه وسیعی به روده وارد می‌کنند.
نکته مهم‌تر آنکه علاوه بر میزان بالای مورتالیتی میان کودکانی که مبتلابه بیماری‌های اسهالی شده‌اند، یک اپیزود تکی از ابتلا به اسهال متوسط تا شدید می‌تواند شرایط وخیم سلامت را ایجاد کند، مانند اختلال در رشد و تکامل شناختی.
مطالعه GEMS نشان داد کودکانی که یک اپیزود بیماری شدید اسهالی داشته‌اند، در مقایسه با اطرافیانشان که در همان رده سنی بوده‌اند اما بدون ابتلا به بیماری اسهالی شدید، 5/8 برابر بیشتر احتمال داشته که طی 2 ماه پس از بیماری‌شان فوت کنند. این یافته اهمیت پیشگیری از بروز این اپیزودها را از همان ابتدا نشان می‌دهد و اینکه باید توجه ویژه‌ای به کودکانی داشته باشیم که ابتلا به حتی یک اپیزود شدید از بیماری اسهالی شده‌اند.
