صداي پزشک خود را ضبط کنيم؟

صداي پزشک خود را ضبط کنيم؟
چند وقتی است در فضای مجازی هشتگی رد و بدل میشود و کاربران از آن استفاده میکنند تا بیشتر منتشر شود. این هشتگ جمله «صدای پزشک خود را ضبط کنیم» است.
یعنی وقتی در مطب یا در بیمارستان به پزشک مراجعه میکنیم صدای پزشک خود را ضبط کنیم تا بعدها اگر مشکلی به وجود آمد از این صدای ضبط شده بر علیه پزشک خود استفاده کنیم. این هشتگ توسط بهمن کیارستمی، پسر عباس کیارستمی در حالی مطرح شد که وی گفته بود پزشک مرحوم کیارستمی بعدها حرفهای خود را تکذیب کرده و ادعاهای جدیدی کرده است. وی نیز برای اینکه پزشکان را مجبور به راستگویی کند چنین هشتگی را منتشر کرده است.
همین یک جمله سر و صدای زیادی را به پا کرده است تا جایی که در برخی از فضاها بین مردم و پزشکان اختلافاتی ایجاد شده است. یکی از پزشکان در تفسیری اینگونه اظهار نظر کرده بود: من یک پزشک عمومی هستم و صدای بیمارانم را ضبط میکنم چرا که بعدها این بیماران هستند که زیر حرف خود میزنند و ادعاهایی میکنند که کذب محض است و نمیتوان آن را باور کرد. هرچند ممکن است کار درستی نباشد ولی مجبور شدهام.
مردم نیز نظرات خود را داده بودند که اکثر آنها معتقد بودند باید صدای پزشکان ضبط شود. یک نفر با نام ناشناس نظر خود را اینگونه مطرح کرده بود: اگرچه که تا به حال ندیدهام که پزشکم بعدا حرفی خلاف حرف اولیهاش بزند ولی هیچ اعتمادی به آنها ندارم.
چندین بار برای یک بیماری به چندین پزشک مراجعه کردم که هر یک از آنها تشخیص خاصی داد و هیچ یک نظرشان شبیه هم نبود. من هم نمیدانستم باید کدام یک را بپذیرم. به نظرم نیاز است صدای آنها را داشته باشیم تا به آنها ثابت کنیم تشخیص آنها اشتباه بوده است.
کاربر دیگری نیز این امر را کاری خلاف شرع دانسته و گفته بود نباید چنین کاری در مطب پزشکان انجام شود.
با همه این اوصاف همیشه این موضوع در جامعه وجود داشته که پزشک محرم بیمار است و بیمار حرفهایی را که نمیتواند با دیگران مطرح کند را میتواند با پزشک خود در جریان بگذارد. حال چطور میتوان این حرفها که مانند یک راز است را ضبط کرد. اینکه خود بیمار یا پزشک آن را ضبط کند فرقی ندارد.
دکتر علیرضا پارساپور، عضو هیات علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به خبرنگار ما گفت: قبل اینکه فرد بخواهد صدای پزشک را ضبط کند باید در انتخاب پزشک دقت کند پزشکی را انتخاب کند که به او اعتماد داشته باشد. بنای پزشکی بر اعتماد است و اگر اعتماد نباشد نمی توان در این حرفه به نتیجه رسید.
وی افزود: بیماری که به پزشک اعتماد ندارد از ابتدا نباید به آن پزشک مراجعه کند. برخی حرفه ها مانند پزشکی، قضاوت، معلمی، روحانیت و…نمیتوانند بدون اعتماد مردم کار خود را انجام دهند.
پارساپور با تاکید بر اینکه جامعه پزشکی وظیفه دارد که عملکردش به گونه ای باشد که اعتمادی که در تاریخ به این رشته بوده را حفظ کند، عنوان کرد: بیمار در انتخاب پزشک خود آزاد است و خودش می تواند پزشک را انتخاب کند. هیچ اجباری در این کار نیست. بنابراین پزشک نیز توقع دارد بیماری که به وی مراجعه کرده است به او اعتماد داشته باشد.
وی در پاسخ به اینکه ضبط صدای پزشک توسط بیمار کاری اخلاقی است؟
گفت: از نظر اخلاقی ضبط صدای دیگری بدون اجازه آن فرد درست نیست. حتی در یک مصاحبه نیز باید این موضوع مطرح شود تا فرد با علم به این موضوع صحبتهایش را ادامه دهد. هر فردی باید بداند که صدایش ضبط میشود و منحصر به رابطه پزشک و بیمار نیست.
این استاد اخلاق پزشکی گفت: البته برخی بیماران توصیههای پزشک خود را ضبط می کنند. مثلا نکاتی که در مورد شیوه زندگی و تغذیه است چیزی نیست که فرد بتواند آن را حفظ کند یا بتوان آن را در نسخه گنجاند. بنابراین با اجازه پزشک آن را ضبط کند.
پارساپور تاکید کرد: چه پزشک و چه بیمار حق ندارند بدون اجازه صدای یکدیگر را ضبط کند. تا جایی که اطلاع دارم چنین صدایی نیز در دادگاه قابل استناد نیست و فرد نمی تواند از آن استفاده کند و حتی فردی که صدای او بدون اجازه ضبط شده است می تواند شکایت کند.
وی با بیان اینکه اینگونه حرکتها و این اخبار در نظام سلامت ما حکایت از یک پاتولوژی دارد ادامه داد: یعنی هر چقدر هم که از نظر علمی و طب پیشرفت کرده باشیم، اگر به جنبههای حرفهای کمتر دقت کنیم اعتمادی که جامعه باید داشته باشد به جامعه پزشکی از بین میرود و نتیجه خوشایندی ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: این بی اعتمادی به هر دلیلی، که آن دلیل می تواند مربوط به عملکرد و سهل انگاری برخی حرفه مندان باشد یا اینکه بی مسئولیتی برخی اصحاب رسانه و یا دلایل دیگرنتیجه آن بی اعتمادی به حرفههای مختلف است و در این میان بیشترین آسیب متوجه جامعه می شود.
وی عنوان کرد: هزینههای روانی و اقتصادی برای جبران این نبود اعتماد جدی است. افرادی که متولی امر هستند باید توجه کنند. اساتید در دانشگاه باید به پزشکان و دانشجویان این مسائل را یاداوری کنند و بگویند که جنبههای حرفه ای و اخلاقی این رشته را نیز در نظر بگیرند.وی عنوان کرد: افرادی که این مسائل را مطرح میکنند نیز باید در نظر داشته باشند که تخریب اعتماد مردم نهایتا به سود مردم نیست و ضررش متوجه مردم است.

به گزارش بهداشت هر موضوعی بدون کارشناسی و نظر تخصصی میتواند بعدها عواقبی داشته باشد که جبران آن را بسیار سخت کند. هر کمپینی لزوما به این معنا نیست که میتواند دردی از دردهای مردم جامعه رفع کند و مشکلات بیشتری در پی نداشته باشد.

آنچه واضح است این است که هیچ فردی حق ندارد بدون اجازه دیگری صدای او را ضبط کند. این کار خلاف عرف و حتی شرع است و ورود به حریم خصوصی دیگران تلقی میشود. شاید بعدها قرار باشد کمپینهای متفاوتی بر علیه گروههای دیگری ایجاد شود که در صورتی که نظارتی روی آنها نباشد و کسی نظر کارشناسی در مورد آنها ارائه ندهد میتواند به ضرر مردم جامعه تمام شود.